Chọn thông sô máy biến dòng điện - CT

Trong hệ thống điện, biến dòng điện là phần tử vô cùng quan trọng, nó cung cấp dòng điện thấp tiêu chuẩn (1A, 5A) cho thiết bị đo đếm và bảo vệ role. Để hoạt động ổn định và chính xác, thì biến dòng điện phải được lựa chọn phù hợp. Vậy để chọn biến dòng điện ta cần quan tâm đến những thông số nào? cách chọn biến dòng điện-CT ra sao?

A.Các thông số cần quan tâm khi chọn biến dòng điện-CT

• Chọn thông số: Dòng điện định mức sơ cấp của CT
• Chọn thông số: Dòng điện ổn định nhiệt của CT
• Chọn thông số: Dòng điện định mức thứ cấp của CT
• Chọn thông số: Dòng điện ngắn hạn cho phép của CT
• Chọn thông số: Dòng điện ổn định động của CT
• Chọn thông số: Số lượng cuộn thứ cấp của CT
• Chọn thông số: Công suất của các cuộn thứ cấp và độ chính xác của từng cuộn.

Chọn thông số dòng điện định mức sơ cấp biến dòng điện-CT

• Thông số này của biến dòng nên được lựa chọn cao hơn khoảng 10% - 40% dòng điện làm việc lớn nhất.
• Chọn thông số theo giá trị dòng điện sơ cấp tiêu chuẩn của nhà chế tạo: 10, 12,5, 15, 20, 25, 30, 40, 50, 60, 75 A và các bội số 10, 100, 1000 của các giá trị tiêu chuẩn trên.

Chọn thông số dòng điện ổn định nhiệt cho biến dòng điện-CT

• Thông số vê: Dòng điện ổn định nhiệt là dòng điện cho phép chạy liên tục qua cuộn sơ cấp mà không gây phát nóng quá mức cho phép theo tiêu chuẩn. Nếu không có thông tin ghi chú thêm thì thống số này thường chính là giá trị dòng điện định mức sơ cấp

Chọn thông số dòng điện định mức thứ cấp cho biến dòng điện-CT

• Ta có thể chọn thông số về dòng điện định mức thứ cấp của biến dòng điện có thể là 1 hoặc 5A, hiện nay xu hướng sử dụng đang chuyển dần sang loại 1A.
• Do các thiết bị như rơle số, đồng hồ đo số hiện nay có mức tiêu thụ công suất rất thấp nên tổn hao công suất trên các dây dẫn phu lại là vấn đề cần quan tâm. Tổn hao trong các dây dẫn phụ có thể tính sơ bộ theo  I2R, nghĩa là nếu chọn loại biến dòng - CT có thông số dòng thứ cấp là 1A sẽ chịu một tổn hao dây dẫn phụ nhỏ hơn 25 lần so với loại 5A thứ cấp. Điều này dẫn tới có thể giảm kích thước và giá thành của biến dòng.

Dòng điện cho phép trong 1 giây và dòng điện ổn định động của CT

• Dòng điện cho phép lớn nhất trong 1 giây là dòng điện lớn nhất cho phép chạy qua máy biến dòng trong 1 giây mà không làm cho biến dòng bị phát nóng quá mức cho phép (ví dụ 2500C đối với loại máy biến dòng ngâm trong dầu).
• Dòng điện cho phép trong 1 giây theo tiêu chuẩn chế tạo thường là :

               6.3 - 8 - 10 - 12.5 - 16 - 20 - 25 - 31.5 - 40 - 50 - 63 - 80 – 100 (đơn vị là kA)

Thông số Tải danh định và độ chính xác của biến dòng-CT

• Thông thường một biến dòng có thể có nhiều cuộn thứ cấp hay nhiều đầu ra phục vụ cho nhiều mục đích khác nhau. Tải danh định và độ chính xác của các cuộn thứ cấp này tuỳ thuộc vào loại tải cần nối tới nó.
• Các dụng cụ đo như  kW, KVar, A hoặc kWh hoặc kVArh là loại thiết bị thường yêu cầu làm việc chính xác trong chế độ tải bình thường hoặc định mức. Các cuộn thứ cấp phục vụ cho mục đích đo lường thường yêu cầu có độ chính xác cao. Phạm vi hoạt động chính xác trong khoảng 5-120% của dòng điện định mức với độ chính xác thường là  0.2 hoặc 0.5 (IEC) hoặc 0.3 hoặc 0.6 (IEEE).
• Đối với các loại rơle bảo vệ và các thiết bị ghi sự cố thì thông tin ở phía sơ cấp bắt buộc phải được thể hiện đầy đủ ở phía thứ cấp. Việc đo các thông số sự cố không yêu cầu độ chính xác thật cao nhưng phải đảm bảo việc biến đổi trung thực các thông tin từ phía sơ cấp sang thứ cấp. Các cuộn thứ cấp phục vụ cho mục đích bảo vệ rơle thường có độ chính xác 5P, 10P hoặc TP.. (IEC) hoặc C 100-800 (IEEE).
• Thông thường mỗi máy biến dòng có thể có 1 hoặc 2 cuộn thứ cấp phục vụ cho mục đích đo lường và từ 2 tới 4 cuộn thứ cấp phục vụ cho các ứng dụng bảo vệ rơle.

Lõi từ của biến dòng dùng đo lường

• Để bảo vệ các thiết  bị và dụng cụ đo khỏi các nguy hiểm do dòng điện tăng đọt biến trong qua trình sự cố thì các lõi từ của biến dòng cho đo lường thường được chế tạo với yêu cầu là lõi từ sẽ bão hoà khi dòng điện vượt quá mức 5 tới 20 lần dòng điện danh định.

Lõi từ của biến dòng dùng cho mục đích bảo vệ rơle

• Các lõi từ phục vụ cho mục đích bảo vệ rơle thường hoạt động với mức dòng điện cao hơn dòng điện định mức. Theo tiêu chuẩn IEC đối với các BI phục vụ mục đích bảo vệ rơle thường có cấp chính xác là  5P và 10P.
• Các đặc điểm về thông sô của loại biến dòng phục vụ mục đích bảo vệ rơle là:
• Độ chính xác thấp hơn so với loại dùng cho mục đích đo lường
• Điện áp bão hoà cao hơn (khó bị bão hoà)
• Điện áp bão hoà được đặc trưng bởi hệ số Accuracy Limit Factor ALF. Hệ số này là tỷ số giữa dòng điện lớn nhất cho phép mà tại đó BI còn đảm bảo độ chính xác theo qui định (với tải là định mức) và dòng điện danh định.

Thông số về cấp chính xác của biến dòng điện 

• Theo tiêu chuẩn IEC 60044-1